UWAGA! PRYSZCZYCA!

Szanowni Państwo,

W związku z zagrożeniem związanym z obecnością pryszczycy w Słowacji i Węgrzech, Powiatowy Lekarz Weterynarii w Obornikach przekazuje informację dotyczącą wspomnianej choroby oraz metod jej zapobiegania:

Pryszczyca (Foot and mouth disease - FMD) jest zakaźną i zaraźliwą chorobą wirusową zwierząt parzystokopytnych domowych oraz dzikich.
Na zakażenie najbardziej wrażliwe jest bydło, następnie świnie, owce i kozy.
Chorobę wywołuje wirus z rodzaju Aphtovirus należący do rodziny Picornaviridae. Kraj, w którym wystąpi FMD, narażony jest na bardzo duże straty ekonomiczne w przemyśle mięsnym oraz hodowli, a także obowiązkową likwidację stad, w których stwierdzono zakażenie.

Drogi zakażenia:
Zakażone zwierzęta wydalają wirus z wydychanym powietrzem, wydzielinami oraz wydalinami. Największa koncentracja wirusa znajduje się w płynie surowiczym i nabłonku pojawiających się pęcherzy. Zwierzęta mogą być nosicielami wirusa nawet do kilku lat.

Źródła zakażenia:
− zakażone zwierzęta;
− ślina, mleko, kał, pasza, woda, żłoby, podłogi, pastwiska, skóra, wełna;
− mięso i jego przetwory nie poddane odpowiedniej obróbce;
− nasienie i zarodki;
− wektory mechaniczne: środki transportu, narzędzia i sprzęt używany przy pracy ze zwierzętami wrażliwymi, ręce, odzież i obuwie obsługi, gryzonie, ptaki;
− odpadki kuchenne.

Objawy choroby:
− pęcherzyki i pęcherze występujące na w jamie gębowej, na wargach, języku, w okolicy otworów nosowych oraz na wymieniu, strzykach, w szparze międzyracicowej i na koronkach racic, po ich pęknięciu – nadżerki;
− temperatura ciała podwyższona o 1,5 - 2,50℃;
− apatia;
− obfite ślinienie, otwieranie jamy ustnej z charakterystycznym cmokaniem, utrudnione przeżuwanie i utrata łaknienia - w szczególności u bydła;
− spadek mleczności aż do całkowitego zaniku;
− kulawizna jednocześnie na wiele kończyn, sztywny chód;
− nie wielka śmiertelność zwierząt wśród dorosłych;
− zwierzęta młode (cielęta, prosięta, jagnięta) są bardzo wrażliwe i często padają z powodu zapalenia mięśnia sercowego bez innych oznak choroby;

Ochrona zwierząt przed chorobą
W celu ochrony stada przez wniknięciem wirusa pryszczycy należy pamiętać, żeby zwierzęta wprowadzane do stad muszą pochodzić z wiadomego źródła i być oznakowanie, a jeżeli pochodzą z innego kraju - zaopatrzone w świadectwo zdrowia potwierdzające ich pochodzenie i status zdrowotny. Należy bezwzględnie przestrzegać zasad bioasekuracji.

Występowanie pryszczycy w Polsce
Ostatni przypadek FMD w Polsce stwierdzono w 1971 r. Polska jest uznana za kraj urzędowo wolny od tej choroby przez Światową Organizację Zdrowia Zwierząt (WOAH). W związku z sytuacją epidemiologiczną w Niemczech, na terenie województw graniczących z Niemcami wprowadzone zostały rygorystyczne kontrole transportów zwierząt wjeżdżające na terytorium Polski. Kontrole prowadzone są przez Policję, Straż Graniczną, Inspekcję Transportu Drogowego, Krajową Administrację Skarbową, we współpracy z Inspekcją Weterynaryjną. Uchybienia w transporcie przesyłek zwierząt, w tym niekompletna dokumentacja lub jej brak, może spowodować zakaz dalszego transportu zwierząt oraz dotkliwe skutki dla organizatora transportu, w tym nakaz zabicia zwierząt.

Transport zwierząt:
Pryszczyca może rozprzestrzeniać się m.in. za pośrednictwem pojazdów i punktów skupu bezpośrednio lub przez ściółkę, obornik, ziemię, narzędzia i przedmioty.
Upewnij się, że pojazdy przewożące zwierzęta i miejsca ich przetrzymywania są zawsze czyste i utrzymywane w dobrym stanie.

Aby zachowanie czystości było skuteczne podejmuj następujące kroki:
1.
Oczyszczanie – zeskrob, wyszoruj i zamieć wszystkie powierzchnie, aby usunąć wszystkie odpady organiczne. Zawsze noś odpowiedni ubiór ochronny (najlepiej jednorazowy). Natychmiast po sprzątnięciu zmień go lub wyrzuć wraz ze wszystkimi odpadami.
2.
Mycie – zmocz wszystkie powierzchnie wodą i detergentem, następnie je umyj poprzez spryskanie, wycieranie lub szorowanie. Najlepiej użyć do tego myjki parowej lub wysokociśnieniowej.
3.
Dezynfekcja – upewnij się, że środki dezynfekcyjne zostały zastosowane zgodnie z ich przeznaczeniem, zastosowano zalecane poziomy stężeń i czas kontaktu, a użyte środki są skuteczne do dezaktywacji wirusa pryszczycy. Zwróć uwagę, że wirus jest wrażliwy na środki dezynfekcyjne kwasowe jak i zasadowe, a niewrażliwy na rozpuszczalniki organiczne (np. alkohol).
4.
Śledzenie – prowadź aktualne rejestry sprzętu, pojazdów i ładunków. Sprzątanie i dezynfekcję pojazdów i miejsc czasowego przetrzymywania zwierząt dokumentuj i przestrzegaj terminów.

Stosuj maty dezynfekcyjne lub urządzenia odkażające pojazdy wjeżdżające na teren prowadzonej działalności w miejscach wjazdu lub wyjazdu (punkty skupu, bazy, miejsca gromadzenia, gospodarstwa).
Przed transportem zwierząt przeanalizuj bieżącą sytuację dot. występowania pryszczycy. Unikaj przejazdu przez obszary objęte ograniczeniami (obszar zapowietrzony i zagrożony) oraz w ich pobliżu.

Dezynfekcja:
Wybierając środek do dezynfekcji należy zwrócić uwagę na następujące aspekty:
- spektrum działania na drobnoustroje: produkt powinien wykazywać działanie wirusobójcze;
- zakres temperatur: środek dezynfekcyjny powinien być skuteczny zarówno w wysokiej, jak i niskiej temperaturze w budynku;
- bezpieczeństwo działania środka dezynfekującego: produkt powinien być biodegradowalny, nie wymagający spłukiwania, nie powinien korodować z elementami wyposażenia;
- zakres stosowania: produkt powinien służyć do dezynfekcji budynków, wyposażenia, ziemi wokół budynku, samochodów, obuwia, mat dezynfekcyjnych i basenów przejazdowych.

Należy pamiętać ponadto, że dezynfekcję obiektów inwentarskich należy przeprowadzać w systemie pomieszczenie puste-pełne oraz dbać o codzienne rutynowe działania jak dezynfekcja rąk, obuwia, pojazdów itd.

W przypadku konieczności zachowania szczególnych środków ostrożności przy stosowaniu produktu biobójczego, w celu zapewnienia bezpieczeństwa osób je stosujących, zwierząt przybywających w pomieszczeniach, w których produkty
stosowano, a także środowiska (wody, gleby) właściwym jest nawiązanie kontaktu z profesjonalną firmą prowadzącą dezynfekcje.

Wykaz produktów biobójczych dopuszczonych do stosowania na terytorium Polski dostępny jest na stronie internetowej Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych Produktów Biobójczych: https://www.gov.pl/web/urpl/wykaz-produktow-biobojczych3 oraz w biuletynie informacji publicznej pod adresem: https://www.gov.pl/web/urpl/wykaz-produktow-biobojczych2 .

Produkty biobójcze przeznaczone do stosowania w higienie weterynaryjnej należą do grupy produktowej PT3 i są przeznaczone do utrzymania higieny weterynaryjnej w miejscach hodowli, przetrzymywania i transportu zwierząt.

Każdorazowo przed dokonaniem wyboru produktu biobójczego do celów dezynfekcyjnych należy upewnić się, że dany preparat wykazuje działanie wirusobójcze, a w przypadku profilaktyki anty pryszczycowej nie jest wytworzony na bazie środków jodoforowych, fenolu czy czwartorzędowych związków amonowych. Informacja ta zawarta jest ulotce produktu biobójczego lub w materiałach informacyjnych towarzyszących danemu produktowi.

Produkty biobójcze należy stosować ściśle według wskazań producenta.

Wszelkie zaobserwowane objawy chorobowe u zwierząt należy zgłaszać bezzwłocznie Inspekcji Weterynaryjnej!